Ons Stresssysteem

Stress is een begrip wat niet zo makkelijk te omschrijven is. Hetzelfde geldt voor pijn maar we weten wel wat het is en hoe het voelt. Stress betekent oorspronkelijk de hoeveelheid druk die je op een metaal kunt uitoefenen totdat het scheurt. In wetenschappelijke kringen wordt stress als volgt beschreven: een gebeurtenis die ertoe leidt dat een systeem uit balans wordt gebracht, zodat het natuurlijk aanwezige evenwicht wordt verstoord.

M.a.w.; hoeveel eenheden druk kan een mens hebben voordat er iets knapt?

Stress kan accuut optreden maar ook lang aanhouden.

We kennen stress dus ook in situaties op materialen, bijvoorbeeld een pijl afschieten op een glas.  Korte hevige, acute stress wanneer een pijl razendsnel op een glas afschiet en kapot gaat, is net zo slecht als langdurige (chronische) stress; bijvoorbeeld staal op een brug die uiteindelijk instort. Beide vormen zijn even gevaarlijk maar de langdurige vorm is verraderlijker, omdat het geleidelijk gaat en daardoor minder opvallend is, sluipender dus. 

Bij mensen en dieren werkt dit hetzelfde.

Acute stress kan leiden tot verstoringen in ons evenwicht met consequenties voor ons functioneren en ons welbevinden. Meestal ben je je ervan bewust dat er sprake is van stress en daardoor voorbereid op mogelijke nadelige gevolgen ervan.

Langdurige, sluipende stress merk je vaak niet op; chronische stress van bijvoorbeeld overbelasting op het werk, in combinatie met het thuis draaiende houden van een huishouden, kan zo geleidelijk gaan dat stresstoename onopgemerkt blijft. Tot het moment, net als het voorbeeld van de brug, het staal knapt en de brug plots instort.

Stress komt heel vaak voor, voortdurend zelfs. En of we het leuk vinden of niet, het is niet te vermijden. Het hoort bij het leven net als dag en nacht. We hebben ook stress nodig. Ons lichaam beschikt over een ingenieus mechanisme om met stress om te gaan. Het is een ingewikkeld maar effectief systeem en heeft 1 doel: het bestaande evenwicht zo snel mogelijk herstellen. Dit evenwicht kent basale functies zoals: hartslag, bloedsomloop, ademhaling, zuurstof naar allerlei organen etc.

VECHTEN, VLUCHTEN OF BEVRIEZEN

Ons lichaam kent 2 zenuwstelsels: het sympatische en het parasympatische zenuwstelsel; het gaspedaal en het rempedaal. Het 1e komt supersnel in actie bij acute verandering van het evenwicht, bij bijvoorbeeld plotseling dreigend gevaar zoals vroeger wanneer je een tijger in de ogen keek maar tegenwoordig een mes op je keel bij het pinapparaat of het zien van iets wat je eng vindt. Het 2e komt in actie als de rust is weergekeerd.

Activatie van het 1e sympatische zenuwstelsel leidt tot onmiddellijke stimulatie van de bijnieren, die de stresshormonen adrenaline en noradrenaline in het bloed afscheiden. Deze 2 stoffen zorgen ervoor dat de bloeddruk stijgt, de spieren van extra bloed krijgen en dat de ademhaling snel en kort gaat. M.a.w. het lichaam wordt in no time klaar gemaakt om te vechten of te vluchten. Voor je er erg in hebt is je lichaam uitgerust om te overleven. Deze supersnelle reactie van het lichaam is voldoende als de stress van korte duur is, zoals de pijl die het glas kapotschiet.

Maarrrrr blijft de stress aanhouden, denk aan het staal van de brug, dan moet een ander systeem in actie komen. Dit is het hormoonsysteem welk een effect heeft op vrijwel al onze organen en zelfs onze hersenen! Dit wat tragere hormonale stresssysteem wordt in gang gezet in onze hersenen door het stresshormoon cortisol.

Daar waar adrenaline en noradrenaline snelle stresshormonen zijn met een korte actieduur, is cortisol het langzame hormoon die langer effect heeft, ervoor zorgt dat er genoeg suiker in de spieren komt om zo "langer door te kunnen rennen". Cortisol onderdrukt ook het immuunapparaat, alles om beter te kunnen overleven in een levensbedreigende situatie langer dan enkele seconden.

SCHADE

Daarom is het essentieel dat dit stresssysteem niet te lang actief blijft, omdat het dan schade brengt ipv voordeel oplevert. Langdurige verhoging van cortisol leidt tot afbraak van spierweefsel, tot suikerziekte, fatale infecties en , zeer relevant voor depressies; tot schade in onze hersenen.

IN HET KORT:

Bij trauma, stress of bedreiging:

- Amygdala slaat aan

- Thalamus en/of Hippocampus bepalen of er alarm is

- Sympathisch zenuwstelsel gaat aan

- Vlucht, Vecht of Bevries modus gaat aan

- Bij sterk of herhaald trauma groeit de amygdala, de neo-cortex (het cognitieve brein) groeit niet mee

- Jeugdtrauma, tot ongeveer 6 jaar, is het cognitieve brein niet ontwikkeld, het emotionele brein wel

 

MET EFT:

- Activeren we het parasympatische zenuwstelsel (dus directe ontspanning)

- Bevries respons wordt geneutraliseerd; emotieregulatie

- Cortisol levels worden verlaagd; het stresshormoon daalt

- Gene expressie verandert (genetisch)

- Inzichten: nieuwe informatie kan worden verwerkt en vervangt 'oude' patronen, ideeën en overtuigingen

 

JE LICHAAM KAN NIET HELEN ALS HET NIET ONTSPANT!!!

 

 

Gedeeltelijke Bron: Onze hersenen, René Kahn